Johannes Paulus II noemde aftreden ‘gevaarlijk precedent’
Paus Johannes Paulus II heeft in de laatste jaren van zijn pontificaat meerdere malen overwogen om af te treden. Maar tegen zijn toenmalige secretaris, de huidige aartsbisschop van Krakau, Stanislaw Dziwisz, zei hij – in 2004 – dat hij aftreden ‘een gevaarlijk precedent’ vond, omdat het zijn opvolger(s) mogelijk onder druk zou kunnen zetten. ‘Ik zou wel willen gaan, maar ik heb besloten te blijven’.
Johannes Paulus II kwam tot die slotsom na een geheim beraad met de Spaanse kardinaal Julián Herranz, een expert op het gebied van canoniek recht en afkomstig uit de clerus van Opus Dei. Die publiceerde in 2006 een boek waarin hij kort vertelt over dat onderhoud met JP II. Kardinaal Dziwisz bevestigt dat. Het gesprek tussen paus en kardinaal Herranz vond plaats in december 2004, een paar weken voordat de paus met ernstige ziekteverschijnselen in het Gemelli-ziekenhuis van Rome moest worden opgenomen.
Onmacht
Ondanks zijn pace-maker zijn het niet alleen de lichamelijke vermoeidheidsverschijnselen die paus Benedictus XVI nu hebben doen besluiten om af te treden. Volgens de gezaghebbende Amerikaanse Vaticaan-kenner en journalist John Allen, is de paus ziek geworden van de onmacht om het logge, inefficiënte bestuursapparaat van het Vaticaan grondig te hervormen en een einde te maken aan de onderlinge na-ijver, de incompetentie van mensen op sleutelposten en de interne miscommunicatie.
Allen letterlijk, in een interview met de Belgische krant De Standaard: ‘Typerend voor dit pontificaat was hoe ongelooflijk gebrekkig het Vaticaan heeft gefunctioneerd’. Omdat Joseph Ratzinger zich veel te weinig met het management bezig hield, konden al die Curie-kardinalen hun eigen gang gaan; bij voorkeur langs elkaar heen. Volgens John Allen is Benedictus zich dat gaandeweg de jaren pijnlijk bewust geworden. ‘Maar hij was er de man niet naar om dat ingrijpend te veranderen en heeft er gaandeweg ook niet meer de nodige energie voor kunnen opbrengen’. Mede murw gemaakt door een reeks van schandalen binnen de rk-kerk gooit de paus nu de handdoek in de ring.
Misgreep
Vaticaankenners en hoogleraren kerkelijk recht, zoals de Vlaamse professor Rik Torfs, noemen met naam kardinaal Tarcisio Bertone als de meest ongeschikte voor zijn hoge positie. Bertone was jarenlang de naaste medewerker van kardinaal Ratzinger op de Congregatie voor de Geloofsleer. Eenmaal tot paus gekozen, benoemde Benedictus zijn vertrouweling Bertone prompt tot staatssecretaris, de tweede man in de kerkelijke hiërarchie. ‘Een totale miscast’, oordeelt prof. Torfs. Kardinaal Bertone mist volgens hem de slimheid en sluwheid en de diplomatieke en intellectuele gaven die bij die functie horen’
Paus Benedictus heeft de meeste sleutelfiguren binnen de Curie benoemd vanwege hun loyaliteit, maar daarbij niet altijd gelet op de vereiste kwaliteiten en vaardigheden.
franswijnands@telenet.be