door Frans Wijnands –
In de afgelopen tien jaar zijn in Mexico meer dan 70.000 mensen om het leven gekomen in de onbarmhartige en bloedige strijd tussen drugsbendes. In delen van het land is de veelsoortige criminaliteit angstaanjagend hoog: moorden, overvallen, ontvoeringen, diefstal. In dat massale geweld werden en worden ook talloze onschuldige burgers en zelfs kinderen het slachtoffer. Geen wonder dat paus Franciscus dat geweld ‘mijn grootste zorg’ noemt. Hij zal er ongetwijfeld veel over zeggen als hij van 12 tot en met 18 februari het land bezoekt; opvallend lang voor ’n bezoek aan slechts één land.
Maar Mexico is – na Brazilië – het grootste katholieke land ter wereld. Bijna 90% van de ruim 120 miljoen Mexicanen is rooms-katholiek.
Mexico is al het zesde Zuid/Latijns-Amerikaanse land dat de paus sinds zijn aantreden bezoekt. En er is zelfs al sprake van een nieuw bezoek op dat continent: in 2017 naar Colombia. Maar eerst Mexico. Met als vanzelfsprekend religieus hoogtepunt de eucharistieviering in de basiliek van Guadaloupe, aan de noordrand van Mexico-Stad.
De Maagd van Guadaloupe is niet alleen de patroonheilige van Mexico, maar sinds 1945 ook van heel Latijns-Amerika. Op het Vaticaan na is Guadaloupe het grootste katholieke bedevaartsoord van de wereld: ruim 20 miljoen pelgrims per jaar.
Naast de historische basiliek is intussen een tweede, moderne en veel grotere kerk gebouwd om de toestroom van pelgrims te kunnen opvangen. Beide kerken staan naast elkaar op de heuvel waar de Maagd Maria in 1531 aan Juan Diego is verschenen. Hij was een bekeerde Azteek die van Onze Lieve Vrouw de vriendelijke opdracht kreeg om ter plekke een kerk te laten bouwen. Hetgeen geschiedde…
De verering voor de maagd van Guadaloupe is intens. Talloze pelgrims leggen de laatste tientallen meters naar haar beeltenis op hun knieën af, tot bloedens toe. Alles aan het beeld van de Maagd is wonderlijk: de verf waarmee ze is geschilderd, haar ogen waarin herkenbare personen tijdens haar verschijning zijn weerspiegeld en haar beroemde mantel van cactusbladeren. Al honderden jaren in goede staat, terwijl de losse bladeren van een cactus normaal gesproken na een jaar of twintig verpulveren.
In het volksgeloof van de Mexicanen zijn wonderen iets vanzelfsprekends. Maar het wonder van een geweldloze samenleving lijkt verder af dan ooit.
Volgens het min of meer gebruikelijke protocol ontmoet de paus in Mexico de politieke top van het land, de bisschoppen; priesters, seminaristen, jongeren, zieken en gevangenen.
Maar de paus wil vooral praten met slachtoffers van het drugsgeweld. Zoals met de ouders en familieleden van de tientallen studenten die twee jaar geleden werden ontvoerd en sindsdien spoorloos zijn.
Twee onderdelen van zijn zesdaagse programma springen er uit: een heilige mis speciaal voor de nazaten van de oorspronkelijke Indiaanse bewoners van het land en zijn bezoek aan Ciudad Juarez, op de laatste dag van zijn rondreis.
Ciudad Juarez (ruim anderhalf miljoen inwoners) ligt aan de Rio Bravo, op de grens met de Verenigde Staten. Het is de gevaarlijkste stad van de wereld. Statistisch gezien wordt er eens in de drie uur íemand vermoord; meestal slachtoffer van de meedogenloze strijd tussen drugsbaronnen en hun handlangers. De stad is bovendien een broeinest van kleine criminaliteit, illegale vrijhandel en (mensen)smokkel.
Dagelijks proberen ontelbare arme en werkloze Mexicanen de grens naar Amerika over te steken. Niet alleen in Ciudad Juarez, maar ook in de honderden kilometers lange grensstrook ten oosten van de stad, tot aan de Golf van Mexico.
En uitgerekend hier wil de paus de laatste dag van zijn bezoek doorbrengen. Hij zal er een gevangenis bezoeken, praten met werklozen, met drugsslachtoffers en een heilige mis opdragen op het Jaarbeursterrein van de stad.
Hoewel paus Franciscus in zijn korte pontificaat gewend is geraakt aan massabijeenkomsten zal hij in Mexico dagelijks temidden van miljoenen gelovigen staan. Het belangrijkste gebed op al die bijeenkomsten zal zijn: ‘Heer, maak een einde aan het geweld’.
franswijnands@telenet.be