door Frans Wijnands
Vliegtuiggesprek
‘Het is niet juist om te zeggen dat de islam terroristisch is. Ik hou er niet van om te spreken van islamitisch geweld’. Paus Franciscus was afgelopen weekeinde – op de terugvlucht van zijn meerdaags bezoek aan Polen naar Rome – duidelijk, toen hij vragen van meevliegende journalisten beantwoordde. De vraag hoe hij dacht over de barbaarse moord – in naam van de Islam – op een bejaarde priester, onlangs in het noordfranse dorp Saint-Etienne-du-Rouvray lag voor de hand: ‘Maar als u praat over terrorisme gebruikt u nooit het woord Islam…’, besloot de journalist, ‘n tikkeltje uitdagend zijn vraag. ‘Omdat ik er niet van hou om over islamitisch geweld te praten. Elke dag lees ik in de kranten over geweld. Ook in Italië. Altijd wel iemand die z’n verloofde of schoonmoeder vermoordt. De daders zijn doorgaans gedoopte katholieken. Moeten we dan ook gaan praten over katholiek geweld? In alle godsdiensten komen altijd wel fundamentalistische groepen voor die geweld gebruiken. Ook in de moslimwereld, ook binnen de Islam. Maar hoeveel jongeren hebben we in Europa niet in de steek gelaten? En die via drugs en alcohol het geweld zoeken? Natuurlijk baseert de IS zich op geweld, maar het blijft een minderheid binnen de Islam’.
Evevwichtig respect
Maar wat doe je er tegen, behalve bidden en de dialoog met vredelievende moslims zoeken? In geweldloze harmonie samen leven kàn, zo blijkt op talloze plaatsen in de praktijk. Als je tenminste evenwichtig respect voor elkaar hebt en niet toegeeft aan de fnuikende spiraal van haat en angst. Mooi voorbeeld daarvan is de solidariteit van veel moslims met de rouwende katholieke bevolking van Saint-Etienne-du-Rouvray waarover broeder Jan Heuft (Witte Paters) ons onlangs nog op de site van De Roerom informeerde. Volgens Franciscus staat terrorisme in veel gevallen als er geen andere opties voor die terroristen meer zijn. Ze handelen vaak uit wanhoop, bij gebrek aan menswaardige toekomstperspectieven. ‘Laat ik iets gevaarlijks zeggen: als in de wereldeconomie niet de mens maar het geld centraal staat, is dat een vorm van terrorisme’.
De visie van de paus sluit wonderwel aan bij de conclusie van een grote groep experts die onlangs in het befaamde King’s College in Londen bijeen was om te praten over radicalisering en politiek geweld. Het ontregelen van de westerse samenlevingen is het voornaamste doel van IS. Met angstaanjagend geweld. Niet met een georganiseerd leger maar met talloze eenlingen. Probleemjongeren, zou je kunnen zeggen. Want hooguit tien procent van de terroristen die in Syrië vechten of in Europa en elders aanslagen plegen doet dat uit hartstochtelijke godsdienstige of politieke overtuiging. De overgrote meerderheid zijn jonge mensen met grote persoonlijke, meestal psychische-, relatie- en/of financiële problemen.
Levensperspectief bieden
Je zou ze criminele eendagsvliegen kunnen noemen, die in hun ongefundeerde fanatisme slachtoffers maken, maar die geen martelaren of heldhaftige strijders in de naam van Allah zijn.
Levensperspectief bieden is daarom effectiever dan pogingen om IS-aanhangers willen de- radicaliseren, concludeerde de Londense bijeenkomst. Er valt eigenlijk niks te de-radicaliseren omdat het gros van de IS-fanaten lak heeft aan de Islam als religie. En het leuker vindt om bommen te maken dan te bidden. Als je de grondoorzaken van de ontevredenheid bij grote groepen jonge mensen wegneemt zakt dat hele terrorisme gaandeweg in elkaar. Doe je dat niet, dan komt er na IS wel weer een andere groep die jongeren aanzet tot terroristische aanslagen. Het blijft vooralsnog dweilen met de kraan open…
franswijnands@telenet.be