In hetzelfde jaar, 1891, waarin de sociale encycliek ‘Rerum novarum’ verscheen, organiseerde de Nederlandse gereformeerde voorman Abraham Kuyper het eerste Christelijk Sociaal Congres. Net als het pauselijk schrijven beoogde het congres een christelijk antwoord op de sociale problemen die de moderne industriële samenleving met zich meebracht.
Tegenwoordig is de Stichting Christelijk Sociaal Congres een koepel voor ongeveer vijftig christelijke sociale organisaties. Elk jaar organiseert de stichting het Christelijk Sociaal Congres. Niet meer in het Gebouw van de Maatschappij voor de Werkende Stand aan de Kloveniersburgwal in Amsterdam, maar op het landgoed Zonneheuvel bij Doorn.
In het kader van de 125ste verjaardag van het congres zijn van 31 augustus tot en met 2 september 2016 nationale en internationale kopstukken uitgenodigd. Op de eerste dag sprak kardinaal Peter Turkson, president van de Pauselijke Raad voor Gerechtigheid en Vrede, de tweede dag was onder anderen de voormalige Nederlandse premier Jan Peter Balkenende te gast.
Een andere spreker was Luigino Bruni, econoom, hoogleraar aan de Libera Università Maria Santissima Assunta in Rome en lid van de Focolare Beweging.
Hij sprak over de taal van de economie, de waarden van de multinationals, die volgens hem de leidende rol van de politiek hebben overgenomen.
Economische deugden zijn gebaseerd op onkwetsbaarheid, maar zonder de deugd van de kwetsbaarheid, is er geen volledig menselijk bedrijfsleven mogelijk.
Natuurlijk zijn de waarden als efficiency belangrijk, maar er zijn ook andere waarden, zoals nederigheid en kwetsbaarheid. Die staan echter dankzij het bedrijfsleven in een kwade reuk, aldus Bruni.
Het grootste probleem in bedrijven tegenwoordig is het ontbreken van waardering.
We hebben managers nodig die luisteren. Business schools focussen op zaken als bedrijfskunde. Maar eerst zijn zaken nodig als barmhartigheid, nederigheid, maar ook cultuur. “Als je twintig bent, heb je meer poëzie nodig dan bedrijfskunde.”
Nog een verschil met vroeger: de spreektijd. Abraham Kuyper kreeg twee uur voor zijn toespraak, Sybrand van Haersma Buma (CDA), Gert-Jan Segers (ChristenUnie) en Jesse Klaver (GroenLinks) kregen elk vier minuten om hun ideeën uiteen te zetten en kregen vervolgens een krap half uur om te debatteren met elkaar en vooral met de deelnemers.
Opvallende overeenkomst met de toespraak van Bruni: ze beloofden het nooit meer te hebben over ‘de BV Nederland’, voor zover ze dat naar eigen zeggen al ooit gedaan hadden. En Klaver sprak strijdbaar: “misschien wordt het tijd om de liberalen uit de regering te houden”.
De toespraak van Kuyper uit 1891 is samen met Rerum Novarum uitgegeven in een bundel die tijdens het congres werd gepresenteerd. Onder redactie van Rien Fraanje, directeur van het Wetenschappelijk Instituut van het CDA, geven Erik Borgman, Govert Buijs, Paul van Geest, George Harinck, Kim Putters en Joep de Hart hun visie op de actualiteit van deze historische documenten.
Website van Luigino Bruni: http://www.edc-online.org/en/. De tekst van zijn lezing verschijnt enkele dagen na het congres op de site van de organiserende stichting
Foto: Luigino Bruni (CC BY-NC-SA 2.0 Sif Loppiano)