column
Veel kiezers beschouwen politiek blijkbaar als een verlengstuk van hun eigen- dan wel groepsbelang. Maar in de politiek gaat het nu juist om enige distantie van en reflectie op dat eigene ten gunste van de publieke zaak.
Door René Grotenhuis
Laat ik eerlijk zijn: ik was nogal chagrijnig later op de verkiezingsavond. Dus ik vrees dat dit stukje daar de sporen van draagt. Ik ben tegen elf uur naar bed gegaan omdat ik over te weinig masochisme beschikte om me nog langer bloot te stellen aan de stroom van treurigstemmende uitslagen. Dat de PVV niet de grootste werd, bood mij daarvoor onvoldoende tegenwicht.
Centrum-rechts kabinet
Twee dingen stemden me gisterenavond treurig. Het eerste is dat we afstevenen op een centrum-rechts kabinet (VVD-CDA-D66-CU). Dat kabinet zal doorgaan met het bestaande klassieke neoliberale economische beleid dat de ongelijkheid in de samenleving zal vergroten tussen degenen die meekunnen in de snelheid van de digitale globaliserende economie en degenen die daarin achterblijven. Het zal het evangelie van flexibiliteit en meritocratie verder uitdragen. En ben je niet flexibel, ondernemend en/of slim genoeg? Jammer dan.
We stevenen af op een kabinet dat – zeker gezien de anti-immigratie retoriek van Buma – de scheiding langs etnische en religieuze scheidslijnen verder zal versterken en dat vluchtelingen liefst zo ver mogelijk van onze drempel houdt. (De ChristenUnie zal tevreden worden gesteld met een poging tot hervestiging van kwetsbare vluchtelingen).
En wat klimaat betreft? We doen alleen het hoognodige om niet uit de toon te vallen bij onze Europese partners en het Parijs-akkoord. Nu de overheidsfinanciën op orde zijn en de grote hervormingen achter de rug, is er geen externe druk om op al die terreinen iets betekenisvol en vernieuwends te doen. In de marge en op de vierkante centimeter zullen er ongetwijfeld politieke veldslagen worden geleverd, maar op de grote vraagstukken zullen we zonder ambitie en visie verder modderen.
Persoonlijke opvattingen
Het tweede dat mij somber stemde is de politieke fragmentatie. Politiek is steeds meer het speelveld geworden van onze diepste persoonlijke opvattingen. Het aantal getuigenispartijen in de Tweede Kamer groeit verder in aantal en omvang. Naast de SGP kennen we inmiddels PVV (+5), de PvdD (+3) Denk (+3) en FvD (+2) en 50Plus als getuigenis- of one-issuepartij. Voor hen is het parlement vooral een platform om getuigenis af te leggen van de eigen overtuiging en het eigen deelbelang.
Deze verkiezingen bevestigen dat we vooral erg graag willen zeggen wat we vinden en denken en dat dat vooral gehoord moet worden. Het particuliere wint het daarin van het gemeenschappelijke. Politiek wordt de plaats waar we onze eigen opvattingen en belangen tot uitdrukking en gelding willen brengen. Het is niet langer de plaats waar we ons samen-leven organiseren.
Terwijl op heel veel plekken wordt geconstateerd dat we behoefte hebben aan verbinding, bevestigen deze verkiezingen dat we het liefst ons soort mensen opzoeken en ons koesteren in ons eigen gelijk. En met zoveel partijen die gisteren gewonnen hebben dankzij de implosie van de PvdA, claimen ze allemaal dat ze onmisbaar zijn en een verrijking in het politieke landschap.
De publieke zaak
Stemmen is geworden tot een expressie van persoonlijke opvattingen, sentimenten, sympathieën en antipathieën die het liefst zo ongefilterd mogelijk tot uitdrukking moeten komen. Voor mij is burgerschap deelnemen aan de publieke ruimte waarin ik mijn verantwoordelijkheid voor het geheel van de samenleving vervul. Daarin klinken mijn opvattingen en overtuigingen door, maar die krijgen invulling vanuit mijn publieke verantwoordelijkheid. Burgerschap verplicht mij rondom mij heen te kijken en me af te vragen wat goed is voor onze samenleving als geheel met al haar verschillen. Als burger filter ik mijn persoonlijke opvattingen door ze kritisch te bevragen vanuit de publieke zaak.
De verkiezingen versterken het beeld dat politiek een verlengstuk is van de belangenbehartiging van mij persoonlijk of die van mijn groep. Terwijl het in de politiek nu juist zou moeten gaan om distantie en reflectie, nodig ter bevordering van de publieke zaak.
»Lees ook andere artikelen van René Grotenhuis
bron: debezieling