column
– door Frans Wijnands –
. Volgens de zestien commissieleden en hun voorzitter, aartsbisschop Sean O’Malley van Boston, zou het ideaal zijn als er binnen het Vaticaan één bureau werd geopend waar alle brieven van misbruikte kinderen en volwassenen worden opgevangen, voor zover mogelijk behandeld en vooral dat de briefschrijvers ‘op de korst mogelijke manier’ antwoord krijgen. Want dat laat tot nu toe vaak pijnlijk te wensen over.
Kort geleden stapte de Ierse Marie Collins – als tiener misbruikt door een ziekenhuiskapelaan -, uit de commissie. Gefrustreerd, omdat het allemaal zo bureaucratisch traag gaat. Ze constateerde zelfs tegenwerking van binnen uit. De prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer – het belangrijkste Vaticaanse ‘ministerie’ –, kardinaal Gerhard Ludwig Müller voelde zich aangesproken en reageerde korzelig. ‘Het moet afgelopen zijn met de clichépraatjes dat de paus door eigen mensen en bestuurs-onderdelen wordt tegen gewerkt’. Maar mevrouw Collins trok geen woord terug van wat ze had gezegd…
Ook voor de Jezuïet Hans Zollner, lid van de commissie en leider van het kinderbeschermingscentrum aan de pauselijke universiteit Gregoriana, is het ‘n ideaalbeeld: één centraal punt binnen de Curie waar alle brieven die misbruikslachtoffers naar het Vaticaan sturen, worden opgevangen. En beantwoord. Dat laatste gebeurt lang niet altijd of pas na lange tijd. Soms zelfs bewust, ‘want’, zo verdedigt kardinaal Müller zijn Congregatie, ‘behandeling en afhandeling van misbruikklachten horen tot het pastorale werkterrein van de lokale bisschoppen’.
Volgens pater Zollner klopt dat wel, maar veel slachtoffers schrijven nu eenmaal in grote nood aan het Vaticaan, vaak ook omdat ze de ervaring hebben dat ze bij hun eigen bisschop geen gehoor krijgen. Dat er niet serieus genoeg naar hen wordt geluisterd en de daders de hand boven het hoofd wordt gehouden. Lang niet alle bisschoppen treden daadkrachtig op om misbruikgevallen desnoods tot bij de wereldlijke rechter aan te kaarten. Ook zijn veel bisschoppen te laks geweest om de daders uit hun functie te zetten. Paus Franciscus heeft herhaalde malen gezegd en zelfs gedreigd, dat bisschoppen die daarin tekort schieten, voor de Vaticaanse rechtbank ter verantwoording zullen worden geroepen.
Tot nu toe komen te veel brieven van misbruikte kinderen en volwassenen in het Vaticaan op bureau’s van mensen die niet de opleiding of de pastorale ervaring hebben om die brieven serieus te beantwoorden. Bovendien is er dan ook nog eens de personele onderbezetting en het probleem van de enorme veeltaligheid, want de brieven komen vanuit de hele wereld in talloze talen. Voor zo’n klachtencentrale zijn volgens pater Zollner, ‘goed getrainde, en gevoelvolle deskundigen’ nodig. Maar ook al is het nog niet zover, dan nòg moeten alle briefschrijvers voortaan per ommegaande een serieus antwoord krijgen. En niet alleen maar een kattenbelletje dat hun brief in goede orde is ontvangen…
Preventie is een sleutelwoord voor de pauselijke commissie ter bescherming van minderjarigen: in alle hoeken en gaten van de rk-kerk uitleggen hoe kindermisbruik kan worden onderkend en worden tegen gegaan. Betere voorlichting op seminaries en in kloosters. Maar vooral ook aan de bisschoppen. Daarom zullen vanaf nu commissieleden kunnen spreken met bisschoppen uit de hele wereld als die op hun zg. ad limina-bezoek (om de vijf jaar) bij de paus en in het Vaticaan op audiëntie komen.
franswijnands@telenet.be