door Frans Wijnands
Ongetwijfeld onder het motto ‘ons kent ons” heeft paus Benedictus XVI een landgenoot, geestverwant, vertrouweling, vakgenoot en goede vriend benoemd tot prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer; het Vaticaanse ‘ministerie’ dat waakt over de rechte leer van de rooms-katholieke kerk en de toepassing daarvan. Mgr. Müller (64), tot een paar dagen geleden bisschop van het Beierse bisdom Regensburg, is meteen benoemd tot aartsbisschop en zal op het eerstvolgende Consistorie tot kardinaal worden verheven. Dat is een automatisme, want prefect van de Geloofsleercongregatie is een kardinaals’rang’.
De overheersende eerste reactie in de internationale (vak)pers op de benoeming van de nieuwe prefect is eensluidend: ‘ Weer een Duitser….’. Want voordat hij tot paus werd gekozen was de toenmalige kardinaal Joseph Ratzinger meer dan twintig jaar prefect van dit belangrijkste Vaticaanse departement. Nu zit er niet alleen wéér een Duitser, maar tevens een vakbekwaam theoloog en dogmaticus die meer dan vierhonderd boeken, essays en artikelen heeft geschreven over dogmatiek, de oecumenische theologie en de Goddelijke Openbaring. Een internationaal en interkerkelijk erkende en gewaardeerde autoriteit.
“Een ‘dubbel’ van paus Benedictus”, vraagt het Franse katholieke dagblad ‘La Croix’ zich af, en zoekt meteen naar de overeenkomsten tussen beiden. Alle twee hebben ze gestudeerd en gewerkt aan universiteiten in het traditioneel-katholieke Beieren. Mgr. Müller studeerde af bij de latere kardinaal en voorzitter van de Duitse Bisschoppenconferentie, de Mainzer kardinaal Karl Lehmann. Paus en prefect zijn in diverse functies bezig met de rechtlijnigheid van de rk-leer, het zijn geen nieuwlichters en het zijn alle twee ijverige publicisten. Bovendien beheert mgr. Müller de uitgeverij die de boeken en andere wetenschappelijke werken van de paus uitgeeft, het zg. Institut Papst Benedikt XVI. Maar de belangrijkste overeenkomst is hun wederzijdse vertrouwensrelatie, constateert het Franse blad.
In deze woelige tijd voor het Vaticaan (kindermisbruik, uitgelekte privé-correspondentie, de arrestatie van de butler van de paus en financiële schandalen) is de 85-jarige paus op zoek naar mensen die hij werkelijk blindelings kan vertrouwen en met wie hij op één lijn zit als het gaat om de toekomstige koers van de rk-Kerk. Mgr. Müller zal bij het volgende Conclaaf, als de opvolger van Benedictus gekozen moet worden, een belangrijke stem en invloed hebben. Op die manier bouwt Benedictus XVI aan een betrouwbare kring van Duitssprekende vertrouwelingen, in en buiten de Curie; Duitsers, Oostenrijkers en Zwitsers, concludeert het Italiaanse dagblad ‘La Repubblica’.
Maar in niet alles stemmen paus en aartsbisschop honderd procent overeen. Al worden afwijkende zienswijzen op zaken of personen nooit publiekelijk op de spits gedreven. Terwijl de ultra-orthodox katholieke Priesterbroederschap Pius-X nog enig vertrouwen heeft in de dialoog met Benedictus over een terugkeer in de rk-kerk van Rome, noemt ze mgr. Müller ‘een ketter’ omdat hij dwars ging liggen voor de – volgens hem – ongeldige wijding van enkele Broederschap-priesters in zijn bisdom. Pikanter is het verschil van waardering voor de zg Bevrijdingstheologie, ontwikkeld in Centraal-Amerika door priesters die desnoods wapengeweld verdedigden als het ging om de verbetering van de schrijnende economische onrechtvaardigheid en de uitzichtloze positie van de armen en onderdrukten in tal van dictaturen in die regio. De vorige en ook huidige paus zijn niet gelukkig met die strijdbare opstelling van zeer vooraanstaande Latijns-Amerikaanse bisschoppen en theologen, zoals de nu 84-jarige Peruviaanse Dominicaan Gustavo Gutiérrez met wie mgr. Müller samen een boek schreef over de Bevrijdingstheologie en met wie hij nog steeds goed bevriend is.
De nieuwe prefect – de derde belangrijke man in de Vaticaanse hiërarchie – is geen onbekende in Rome. Hij was – of wordt nu – lid van enkele (pauselijke) commissies, was adviseur van of nam deel aan een aantal bijzondere bisschoppensynodes. Bovendien was hij voorzitter van de Oecumene-commissie van de Duitse bisschoppenconferentie. In die functie onderhield hij uitstekende en constructieve contacten met de Duitse protestantse kerken die hem dan ook met lede ogen naar Rome zien vertrekken.
franswijnands@telenet.be