Twee pausen laten hun licht schijnen over het geloof
– Frans Wijnands –
‘Lumen fidei’, het licht van het geloof, is de titel van de eerste encycliek van paus Franciscus I. En tegelijk de laatste van emeritus-paus Benedictus XVI. Want al voor zijn onverwachte aftreden was die al begonnen aan een encycliek die zijn trilogie over geloof, hoop en (naasten)liefde moest completeren.
Dat is dus Lumen fidei geworden: een pauselijk pleidooi voor een rotsvast geloof in de naam van Jezus Christus. Een geloof in waarheid, want die twee kunnen niet zonder elkaar. ‘Geloof is niet een licht dat alle duisternis weghaalt, maar het is een lamp die ons bijlicht op onze weg uit die duisternis’. Spijtig constateert de paus in zijn schrijven dat het zoeken naar het grote licht, naar de allesomvattende waarheid vaak plaats moet maken voor kortstondige lichtpuntjes in een menselijk leven. Maar geloof is goed voor iedereen; geloof is een algemeen goed. ‘Het geloof is geen schuilhut voor mensen zonder moed, maar het geloof is een verrijking van het leven’.
Nadrukkelijk wijst de paus – of wijzen de pausen – op de combinatie van geloof en waarheid, tussen de liefde en de waarheid, want ‘zonder liefde is elke waarheid koud en onpersoonlijk’. Daarom is de echte gelovige niet arrogant want geloven maakt nederig, wekt op tot naastenliefde en stimuleert de dialoog met anderen.
Vierhandig
Al weken voor het verschijnen van deze encycliek had paus Franciscus schertsend opgemerkt dat het een werkstuk ‘a quattre mains’ was, vierhandig, verwijzend naar pianoduo’s. In de eerste analyses van dit schrijven zijn alle deskundigen het er over eens dat ‘Lumen fidei’ inderdaad het werk is van twee schrijvers : de leraar-theoloog Ratzinger en de pastor Bergoglio. In de encycliek komen meermalen de stokpaardjes van paus Benedictus XVI opdraven, maar is ook de pastorale toon en woordkeuze van de huidige paus te lezen. Die heeft overigens al aangekondigd dat hij zijn eerste eigen encycliek zal schrijven over een meer sociaal en mondiaal thema, met als waarschijnlijke titel ‘Zalig zijn de armen…’.
De jongste encycliek verschijnt niet toevallig in het Jaar van het Geloof en mede ter herdenking van het Tweede Vaticaans Concilie. De encycliek benadrukt ook het belang van wereldwijde evangelisatie. Vandaar dat het pauselijk schrijven mede werd gepresenteerd door de voorzitter van de pauselijke Raad voor de Nieuwe Evangelisatie, aartsbisschop Rino Fisichella. De encycliek is een universele oproep om op zoek te gaan naar dat licht van het geloof, met Christus als lichtend voorbeeld. In de encycliek wordt andermaal een lans gebroken voor de liefdevolle verbintenis van het huwelijk tussen man en vrouw en voor de communicatie tussen paus en bisschoppen op voet van broederlijke gelijkheid .
De encycliek is bescheiden van omvang, zoals de Vaticaanse woordvoerder, pater Lombardi, eerder al had aangekondigd. Vier hoofdstukken in krap 90 pagina’s. De encycliek verschijnt in een oplage van 500.000 exemplaren.
franswijnands@telenet.be