Hans Lucassen/RV
Het einde van zijn loopbaan als advocaat gaf Hans Lucassen (1951) uit Boxmeer tijd en ruimte voor zijn zoektocht naar de wezenlijke betekenis en inhoud van gerechtigheid. Diepere lagen werden aangesproken toen hij zich als leek aansloot bij de kloosterorde van de Karmelieten. Zijn bevindingen kregen in 2016 vorm met een goed opgebouwd, zeer helder verwoord en vooral actueel en inspirerend boek voor een breed publiek: ‘Uitzien naar gerechtigheid. Voor mensen die uitzien naar gerechtigheid.’En wie doet dat niet? In 2017 werd het werk bekroond met de Bookscout Publieksjuryprijs.
Het juridisch systeem kent regels en consequenties bij overtredingen, maar heel vaak ‘schuurt’ dat rechtspreken en roept vragen op: Is er puur gehandeld naar de regel van de wet? Maar komt dan de geest van de wet niet in de verdrukking? Is er werkelijk recht gedaan aan alle betrokkenen? En hoezo, gerechtigheid in een wereld vol geweld en uitsluiting van mensen? Het zijn grenzen en vragen waar ook Hans Lucassen bij zijn beroepsuitoefening tegenaan liep. Tijdens deze meidagen van rouw en verdriet in gesprek met de auteur over gerechtigheid.
Wat me opvalt in je boek is de heldere structuur en de toegankelijke inhoud. Had je een breed lezerspubliek voor ogen?
“Niet in eerste instantie. In 2011 heb ik mijn eerste ingevingen over gerechtigheid aan het papier toevertrouwd. Het schrijfproces bleek vooral een persoonlijke zoektocht naar de betekenis en gelaagdheid van dit onderwerp. Ik beperkte me primair tot mijn ervaringen als advocaat en gelovig mens. Dit resulteerde in een spirituele autobiografie, die ik in kleine kring heb uitgegeven. Maar gerechtigheid bleef mij bezighouden en vroeg om nieuwe invalshoeken. En die vond ik door dieper in te gaan op de betekenis en grote iconen van gerechtigheid als Mahatma Gandhi en Nelson Mandela te bestuderen. Voor mij als lekenkarmeliet is ook Titus Brandsma een groot voorbeeld. Centraal in het boek staat de Bergrede van Jezus, mijn morele kompas voor de weg naar gerechtigheid. En niet enkel als filosofie, maar als concrete handleiding voor mijzelf en anderen, want ik ben een pragmaticus.”
Jezus als Vredevorst?
“Zeker, maar dat niet alleen. Het gaat om de liefde zelf. Liefde is intrinsiek rechtvaardig. Zonder context bestaat het risico, dat het iets zweverigs wordt of dat je jezelf weer centraal stelt. Goddelijke liefde, waar Jezus een uiting en voorbeeld van was, overstijgt alles en tegelijkertijd maak je er zelf deel van uit. ‘Heb je vijand lief’ betekent het wij en zij overstijgen en werkelijk verbindingen durven aangaan. Heel holistisch en geheel (heilig) in betrekking leven met schepper, schepping en schepselen.”
Als je onderwerpen als goed en kwaad behandelt, is het onvermijdelijk om over de Holocaust te spreken?
“Inderdaad. In het laatste hoofdstuk heb ik op basis van mijn onderzoek een omschrijving van gerechtigheid gegeven. Daarna is de vraag aan de orde gekomen hoe het met het recht en onrecht in onze samenleving is gesteld. Vervolgens heb ik het kwaad in de wereld besproken en ben ik ingegaan op de vraag hoe dit kwaad kan worden overwonnen. Veel mensen stelden en stellen nog altijd de indringende vraag hoe de Holocaust ‘in Godsnaam’ mogelijk was en waar God was tijdens die verschrikking. Zeker in deze tijd van het jaar. Daarom heb ik de belevingen van Etty Hillesum en Elie Wiesel tijdens de Tweede Wereldoorlog hierbij betrokken. De laatste slotbeschouwing gaat over de vraag wat de keus voor gerechtigheid in mijn ogen inhoudt. Want dat is uiteindelijk het belangrijkste: welke keuzes maken mensen zoals jij en ik. Hoe kunnen wij oorlog en ellende voorkomen?”
lees het volledige interview op www.debezieling.nl
‘Uitzien naar gerechtigheid’ – Hans Lucassen (267 pagina’s) Boekscout, 2016 – € 21,50 paperback of € 26,50 hardcover – ISBN 978-94-022-3113-7