paus Franciscus beter begrijpen?
Jezuïet Nikolaas Sintobin leert je in ‘Vertrouw op je gevoel’ keuzes maken met Ignatius van Loyola. Kerkjurist Rik Torfs las het boek.
Als jezuïet kun je bijvoorbeeld paus worden, maar je kunt ook een zeer toegankelijk boek schrijven over keuzes leren maken met Ignatius van Loyola. Nikolaas Sintobin koos voor de tweede optie, wat hem siert. Het heeft een prachtig boekje opgeleverd dat ik iedereen kan aanbevelen, ook aan wie het niet zo op God heeft begrepen of, gedeeltelijk ten onrechte, jezuïeten wantrouwt.
Het boek gaat over onderscheiding. Dat wil zeggen dat je in je meest intieme ervaring op zoek gaat naar de beste weg voor jou. Hoe maak je de beste keuze, en gebruik je daarbij je gevoel, verstand en wil? Die overigens helemaal niet aan elkaar tegengesteld zijn.
Het boek is laagdrempelig, dat zeker, je hoeft geen vakjargon te beheersen om het te kunnen lezen. En tegelijk – ik kan het niet genoeg beklemtonen – neemt het de lezer helemaal au sérieux. Het maakt van haar of hem geen patiënt of hulpbehoevende die in omzwachtelde bewoordingen heel voorzichtig bij de les moet worden gehouden. Integendeel.
Verademing
Het boek laat zien wat nodig is om te onderscheiden: innerlijk leven en fijngevoeligheid van hart, maar ook techniek, spirituele discipline, dossierkennis, scherpe verstandelijke analyse, geduld en volharding. Of, zoals de auteur schrijft: Onderscheiden vraagt dat je zelf alles doet wat je kunt. Tegelijk nodigt onderscheiden uit radicaal uit handen te geven om vervolgens te kunnen ontvangen. Onderscheiden is actief en passief tegelijk.
In mijn cultuurpessimistische momenten verdenk ik onze tijd ervan er een te zijn van aangeleerde hulpeloosheid.
Mensen worden op die manier aangespoord om bij experts soelaas te zoeken. Ach, ik overdrijf wellicht een beetje. Maar vast staat dat bij de ‘onderscheiding’ in dit boekje ook veel wordt verwacht van wie er wil toe komen. Dat alleen al is een verademing.
De zoektocht naar onderscheiding vergt een scherpe manier van denken en voelen, waarbij het schijnbaar vanzelfsprekende wordt overstegen. Nikolaas Sintobindoet dat aan de hand van concrete verhalen en situaties. Zoals deze: Mensen vergaderen veel, vaak met de bedoeling samen tot een beslissing te komen. Soms krijg je hierbij de indruk dat de beslissing eigenlijk al vooraf vastligt. Er is niet echt ruimte voor onderscheiding, ook al zou men dat wel willen. Stel je immers voor dat de uitkomst van zo’n onderscheiding eens anders zou zijn van wat we altijd al gedaan hebben of van wat de grote baas wil.
Geen pseudopsychologie
De scherpzinnigheid van gedachten en gevoelens is in het hele boek continu aanwezig. Deze scherpte staat haaks op de gemakzuchtige pseudopsychologie die vandaag alomtegenwoordig is en mensen vaak bevestigt in hun manier van leven terwijl ze eigenlijk beter verdienen. Want in die bevestiging schuilt niet zelden een subtiele vorm van minachting.
Geregeld graaft het boek dieper dan in onze tijd gebruikelijk is.
De auteur toont een gezonde scepsis tegenover het tijdens discussies gemakkelijk gebruikte argument van morele verontwaardiging: Heilige woede is maar aan weinigen gegeven. Ook mooi is de passage waarin Nikolaas Sintobin een man beschrijft die tijdens een personeelsfeest een slippertje maakt met een collega, wat hij eigenlijk niet wilde. Hij praat erover met een oude oom, op een bijzondere manier die veel spanning wegneemt: Het is hierbij niet nodig en soms ook niet wenselijk om in geuren en kleuren de feiten uit de doeken te doen. Het is beter de nadruk te leggen op wat die feiten in je hart teweegbrengen.
Paus Franciscus
Om diep te durven gaan in het onderscheiden van gedachten en gevoelens, kan het enorm helpen een christen te zijn, al is het natuurlijk ook zo dat daarmee niet alle problemen zijn opgelost. Geloof kan een vertrouwenwekkende dankbaarheid met zich meebrengen.
Sintobin citeert verder een mooie tweet van paus Franciscus die ik alleen maar kan onderschrijven: In het hart van de christen is er vreugde. Altijd! Wat mindere momenten niet verhindert, maar de tweet drukt wel het hoopvolle geloof uit in de niet aflatende aanwezigheid van Gods liefde. Dat klinkt soft, misschien werd het in het verleden te gemakkelijk gezegd. Maar het betekent veel als je er echt over nadenkt.
Kortom, lees dit boek. En denk erover na. Dat u ook de mogelijkheid hebt om het niet te doen, maakt de verleiding alleen maar groter.
Auteur: Rik Torfs
bron:kerknet