column december 2009

Religieuzen protesteren

 

Religieuzen protesteren

 

20Onderzoek
In december 2008 kondigde het Vaticaan een diepgaand onderzoek aan over ‘de kwaliteit van het dagelijks leven’ van de Amerikaanse vrouwe­lijk religieuzen. Dit onderzoek ging oorspronke­lijk zover, dat het niet alleen het dagelijks leven betrof maar ook allerlei leerstelligheden, die de zusters hanteren. Zo werd de vraag gesteld, hoe er binnen de congregaties omgegaan werd met opvattingen die afwijken van de officiële leer van de kerk. Of vragen over de wijze waarop de litur­gie gevierd wordt of hoe de religieuzen denken over abortus en stamcelonderzoek. Zelfs de kle­ding was onderwerp van onderzoek door Rome.
 
Onrust
Zodoende ontstond er nogal wat onrust onder de Amerikaanse religieuzen over de aard van het onderzoek. Bij de vertrouwelijkheid van het on­derzoek werden grote vragen gesteld, omdat er een lijst moest worden samengesteld met alle na­men van de zusters, hun geboortedatum, adres en functie. Ook moest het aantal bezittingen van de congregaties worden aangegeven, wie of wat zij precies sponsoren. Bovendien moest er een recent financieel verslag aan worden toegevoegd. Naast deze schriftelijke informatie zouden er ook nog bezoeken worden gebracht aan de diverse kloostergemeenschappen. Tenslotte overheerste de vraag wat het Vaticaan uiteindelijk met de re­sultaten van dit onderzoek zou doen. Zouden er maatregelen genomen worden die de eigenheid van het religieuze charisma aantasten?

Vaticaan bindt in
Als het onderzoek zoals oorspronkelijk bedoeld doorgang vond, zou naar de terechte mening van de zusters de privacy zwaar geschonden worden. Ofschoon het Vaticaan volhield recht te hebben op de gevraagde informatie, besloten de onder­zoekers onlangs dat informatie die de privacy raakt geen doorgang zal vinden. Bovendien werd gezegd, dat de tot dan toe geleverde informatie over de privacy van de zusters geretourneerd zou worden.

 

Eigen charisma religieuzen
We hebben hier een schoolvoorbeeld van de be­tekenis die het religieuze charisma voor de Kerk heeft, zoals ook in
canon 586 § 1 van het kerke­lijk wetboek erkend wordt. ‘Aan de afzonderlijke instituten wordt een rechtmatige autonomie van leven en vooral van bestuur toegekend, krach­tens welke zij in de Kerk hun eigen levensorde­ning bezitten en hun erfgoed integraal kunnen bewaren: De religieuzen lopen echter telkens het gevaar dat deze autonomie ingeperkt wordt door de plaatselijke bisschoppen. Als zij al eens de moed hebben om hun eigen standpunt inzake kerkelijke vraagstukken aan de orde te stellen, zoals de dominicanen een aantal jaren geleden deden rond de invulling van het ambt, wordt er alarm geslagen en is de plaatselijke kerkgemeen­schap in rep en roer.

Luis in de pels
De Amerikaanse zusters hebben terecht hun be­zwaren aangetekend tegen de vorm van het on­derzoek, zoals oorspronkelijk bedoeld. Het Vati­caan heeft ingebonden en sommige zaken terug­gedraaid. Ook in onze tijd zouden de religieuzen meer hun stem moeten laten horen, met name waar het de herstructurering van de geloofsge­meenschappen betreft. Ze zouden meer luis in de pels moeten zijn, zoals oorspronkelijk ook bedoeld.

TB

Bij de foto: Zr. Anne Marie Mongoven, dominicanes, is een van de amerikaanse zusters die haar stem heeft laten horen in reactie op het pauselijk onderzoek. Ze schreef daarover in the National Catholic Reporter. Lees haar belangrijkste artikel over deze kwestie.