Column mei 2014

Celibaat

Een mens is niet gemaakt om alleen te zijn. En in die zin is een celibatair leven voor veel mensen geen aanlokkelijk perspectief. Historisch gezien is de eis dat priesters ongetrouwd blijven wel te verklaren. Een boerderij na je dood verdelen onder vijf zonen zorgt voor armoede voor iedereen. Bovendien stierven veel vrouwen in het kraambed. Wat anders te doen met het overschot aan mannen zonder bezit? In vroeger tijden was de eis dat priesters niet trouwden begrijpelijk. Zonder de ‘last’ van een gezin konden ze zich bovendien volledig richten op hun taak. Maar de tijden veranderen. De historische voordelen van een celibatair leven zijn achterhaald. Mensen die geacht worden een gemeenschap te leiden maar privé zelf nooit worden gecorrigeerd, blijken bovendien vaker dan gemiddeld een bijzondere kijk op de werkelijkheid te ontwikkelen. Van een priester in deze tijd wordt méér verwacht.

In veel geloofsgemeenschappen wordt het als een voordeel gezien wanneer een voorganger ge­ trouwd is. Sterker nog, dat staat in zijn of haar functieprofiel. Een getrouwd mens is tot rust ge­ komen en kan de leden van een gemeenschap met raad en daad bijstaan. Niet alleen met wijsheid uit de bibliotheek. Ook met kennis uit eigen ervaring. Met een stabiel thuisfront kun je de wereld aan. Toch is die wetenschap nog niet overal doorgedrongen. Tot op de dag van vandaag lijken bisschoppen zelfs het tegenovergestelde te propageren. Het pensioen van een getrouwde diaken in Oss wordt aangegrepen om een bloeiende gemeenschap tegen haar zin in te laten opgaan in een grote Osse parochie. Een nieuwe diaken aannemen? Geen denken aan. En een gewijde priester is niet voorhanden.

Wereldwijd, maar zeker ook in Nederland is er een groot tekort aan mensen die priester willen worden. En veel mensen die dat wèl willen zijn eigenlijk ongeschikt. Ze weten wel precies hoe het hoort, maar zijn verder vaak wat wereldvreemd. Dat de paus de discussie over het celibaat juist nu laat voeren is dus niet zo bijzonder. Hij zal wel moeten. En het celibaat is geen vastomlijnde leerstelling, maar onderdeel van een kerkelijke traditie. Met andere woorden: de regel is niet heilig. Het kan ook anders.

Hoewel misschien gedwongen door de realiteit, doet het toch goed dat deze discussie openlijk gevoerd gaat worden. Het laat in ieder geval zien dat deze paus geen wereldvreemde boekenwurm, maar een gewone mens is. Een kerk die van de mensen wil zijn zal zich echt anders moeten gedragen. Geen ongetrouwde mannen die – al dan niet met kilo’s boter op hun hoofd – in naam van God zeggen hoe het moet. Maar idealistische mannen en vrouwen, getrouwd of ongetrouwd, die in deze moeilijke tijd mens onder de mensen willen zijn. Die kant moet het op.

René Peters