Met de muziek mee of niet
Er is veel trammelant in de kerk onder andere rond het liturgisch liedmateriaal. Vanuit het veld komen vele reacties. De meest verstandige is wel: ga gewoon verantwoord door. Enkele brieven dit betreffende volgen hier.
Het roer moet om
Beste medewerkers van een blad waarmee ik me verbonden voel. Bedankt voor de vele goede artikelen. Met name Huub Schumacher spreekt me zeer aan. Zijn ‘geloofsbelijdenis’ uit de vorige Roerom heb ik doorgegeven aan mijn kinderen die communicanten voorbereiden. Zij lopen net als wij tegen zoveel dogma’s en onwrikbare stellingnames op, dat ze moeite hebben verder te gaan met een kerk die steeds weer kwetsend en star tegenover goedwillende mensen staat. De uitspraken van met name de heer Mennen over liederen van Huub Oosterhuis hebben me pijn gedaan. De steppe zal bloeien is een van mijn favorieten. Zo hoop- en vertrouwvol en dat zou niet meer mogen, omdat …God niet ter sprake komt? Het Roer moet Om, als onze ontaarde moeder nog iets wil betekenen voor haar kinderen. Gaan jullie maar door. Iets om je aan vast te houden. Net als aan vele goede wijze pastores en leken (vies woord hè). Bedankt voor zo’n mooi blad. Met vriendelijke groet.
G. v.d. Hurk-Boerakker, Maasbommel
Uit vuur en ijzer
Er zijn liederen die mensen heel graag zingen óf geen blik waardig keuren. Uit vuur en ijzer is zo’n lied. Je kunt deze tekst rangschikken onder de categorie ‘liedjes’ en dit bedoel ik heel positief. Uit vuur en ijzer is een liedje, niet meer en niet minder. Het is geschreven als bruiloftslied met een tekst die je samen kunt zingen voor bruid en bruidegom en natuurlijk ook voor jezelf en anderen om je heen. Huub Oosterhuis schreef deze tekst op een bestaande melodie. Het zingt over het doel waartoe wij geboren zijn: om mens voor een mens te zijn, wordt alleman geboren. Deze zin uit de eerste strofe vat het geheel goed samen, want eigenlijk vertelt dit lied niet meer dan dat mensen tot elkaar gaan om lief en leed te delen. Om dit te zingen, heeft Oosterhuis beeldrijke, leuke taal gebruikt: Uit vuur en ijzer, zuur en zout wordt een mens gebouwd. Zoals vuur en ijzer bij elkaar horen, zo horen wij mensen bij elkaar. Vuur loutert ijzer, ijzer heeft vuur nodig om iets moois te worden; zo horen mensen bij elkaar en zijn ze voor elkaar gemaakt. Zoals zout en zoet niet zonder elkaar kunnen om een evenwichtige smaak te krijgen, zo hebben mensen elkaar nodig; even vanzelfsprekend als de zee het water nodig heeft.
De tekst van dit liedje zou niet liturgisch zijn. Ik weet dat zo net nog niet. Het ligt er maar aan wat voor liturgie je gewend bent. Uit vuur en ijzer wordt nogal eens misbruikt en te pas en te onpas gezongen. Het zingt zo gemakkelijk dat het vaak kritiekloos als slotlied gekozen wordt. Ik denk dat dit lied niet altijd
kan. Het vraagt om een feestelijke sfeer, waarbij het op zijn plaats is om zonder tekst la, la, la, te zingen! De tekst gaat niet over God maar over ons, mensen. De dichter Van Goethe heeft ooit geschreven: Liebe ist eine Sache zwischen zwei Menschen und Gott. Als dit waar is, dan is deze tekst genoeg. Dit bewijst trouwens het bijbelboek Hooglied ook heel concreet. Het Hooglied heeft genoeg aan zichzelf, daar hoeft God niet als een aparte grootheid bijgesleept te worden. Hij is er al. Waar vriendschap en liefde, daar is God.
Ad. de Keyzer
Zout van de aarde
‘Jullie bent het zout van de aarde’ zegt de Bergrede (Mt. 5,13). Onlangs zijn enkele geloofsliederen in de ban gedaan. Ze zouden voor de liturgie te werelds of zo zijn. Soms heb ik ook wel eens de vraag of ‘dit leuke lied’ iets toevoegt. Dit overkomt me bij Nederlandstalige maar ook bij liederen in een andere Europese taal. Ongetwijfeld kunnen ook bij Latijnse teksten vraagtekens gezet worden. Het is goed zo nu en dan liedteksten tegen het licht te houden. In het Eindhovens Dagblad van 16/3 zegt een dirigent: ‘Sommige liederen zijn wat rijmelarij bij elkaar’. Dit is zeker waar en daarom is het logisch dat het repertoire opgeschoond wordt.
Lezen, schrijven en spelling hebben we op de lagere school geleerd. In de lessen op de middelbare school lag het accent op literatuur. Schrijvers zoals Vondel, Van Duinkerken, Wolkers en anderen werden behandeld. Je leerde daarbij meer dan de zinnen lezen. Door verhalen en nog meer door gedichten te lezen en te herlezen ging er tussen de regels vaak nog een wereld voor je open. Dichters maken gebruik van symboliek en als je de symboliek herkent wordt ‘domme rijmelarij’ een waar kunstwerkje. Door samen met medeleerlingen en je docent een tekst te behandelen kwam de taal tot leven. Je ontdekte dat je de taal die je al jaren sprak eigenlijk maar amper kende.
Het is goed om kritisch naar de teksten te kijken. De liederen die niet meer gezongen mogen worden ga ik niet beoordelen. Dit doen pastores en koren wel. Het valt me echter op dat ook Uit vuur en ijzer, zuur en zout van Huub Oosterhuis op het lijstje staat. Als Jezus zegt ‘Jullie zijn het zout der aarde’ en Oosterhuis schrijft ‘Om zout en zoet en zuur te zijn, om mens voor een mens wordt alleman geboren’ dan lijken degenen die het censuurlijstje hebben opgesteld op de middelbare school niet bij de les te zijn geweest. Mens voor een mens zijn is toch de naastenliefde die de bijbel preekt?
Gerrit Coppens
Hou vol!
De steppe zal bloeien. Een visioen, maar het mag niet meer. Gelukkig zijn er mensen die er in blijven geloven al is het niet meer dan een gloeiend kooltje. Ik ontmoet ze ook in De Roerom: Huub Schumachter, Franck Ploum, Peer Verhoeven, Margreet Spoelstra en al die anderen. Roerom: hou vol. Blijf blazen totdat het kooltje vlam vat en de steppe weer gaat bloeien.
A. Verheijden, Teteringen