Column januari 2013

Een nieuw begin

Het einde van de Mayakalender bleek niet het einde van de wereld. En hoewel de gevolgen van de crisis in 2013 gevoeld zullen worden, gaat een vergelijking met de Apocalyps misschien wat ver. Spiritueel gezien schijnt 21 december 2012 volgens sommigen wel een verandering in bewustzijn te markeren. Als dat waar is, dan zou de economische crisis er wel eens voor kunnen zorgen.

We zijn geld gaan zien als een middel om verantwoordelijkheid en ‘schuld’ af te kopen. Binnen relaties is het besef ‘voor wat hoort wat’ erg belangrijk. De liefde kan tenslotte niet altijd van één kant komen. Wederkerigheid zorgt voor duurzaamheid binnen sociale verbanden. Dit geldt voor een liefdesrelatie en voor iedere gemeenschap of maatschappij. De mogelijkheid die wederkerigheid af te kopen zet iedere relatie en iedere gemeenschap onder druk.

Dat laatste is op vrij grote schaal gebeurd. Een gebrek aan aandacht voor kinderen kan niet straffeloos worden afgekocht met het geven van presentjes. De voetbalclub waarbij niemand bardienst wil draaien en waar die verantwoordelijkheid op grote schaal wordt afgekocht door het betalen van extra contributie, is geen uitzondering meer. We zijn het betalen van belastinggeld gaan zien als het inkopen van een dienst bij de overheid. En het betalen van premies als sparen voor ‘wanneer ik er zelf recht op heb’. Uitspraken als ‘Dat doe ik niet want ik betaal toch contributie’ en ‘Waar betaal ik anders belasting voor’. Dat zijn twee zijden van dezelfde medaille.

Of het aan de Mayakalender, de crisis of aan iets anders ligt, weet ik niet. Maar bij veel mensen begint inderdaad het besef te ontstaan dat het ánders moet. Het zal daarbij ongetwijfeld helpen dat we het niet meer allemaal kunnen betalen. Het aantal initiatieven dat gebaseerd is op gemeenschapszin en wederkerigheid groeit.

Zogenaamde broodfondsen bijvoorbeeld, waarbij zelfstandige ondernemers uit solidariteit samen geld inleggen om een collega uit de brand te helpen bij ziekte. De Osse Ruilkring waar mensen van elkaars talenten gebruikmaken.

Of zorgcoöperaties, die zich inzetten voor het behoud en ontwikkelen van zorg, diensten en faciliteiten in stadswijken of dorpen. Steeds vaker worden eigen-kracht-conferenties ingezet waarbij het netwerk van een hulpvrager actief wordt gebruikt bij het vinden van een oplossing. En jonge mensen zien het belang van goede familiebanden steeds meer in.

In deze donkere dagen rond de jaarwisseling is dat wel een mooie en hoopvolle gedachte. Juist in moeilijke tijden blijken mensen samen in staat de individualisering van de afgelopen jaren een beetje terug te draaien en worden relaties in wederkerigheid aangehaald. Vrijdag 21 december, Kerstmis of een nieuw jaar … laten we hopen op een nieuw begin. Laten we er zelf mee beginnen.

Gelukkig nieuwjaar.

R.p.