Kerk van de toekomst
Het zal duidelijk zijn dat de kerk van de toekomst een andere zal zijn dan die van het Rijke Roomse Leven, die de ouderen onder ons nog gekend en beleefd hebben. Zowel kwantitatief als kwalitatief zal de kerk van de toekomst geen schijntje meer zijn van wat ze eens was. In de voorbije vijf jaren heb ik dat proberen aan te tonen via allerlei thema’s, die meestal aan de actualiteit ontleend waren.
Ik wil beginnen met de jongeren. Zij zijn geneigd zich in de ogen van de ouderen conservatief op te stellen. Conservatief zijn betekent echter voor hen niets negatiefs, maar eerder dat zij de trouw aan de kerk hoog in het vaandel voeren. Zij staan daarom ook veel positiever tegenover het gezag in de kerk. Het is verkeerd deze houding te interpreteren in ideologische termen van rechts tegenover links. Het gaat meer over de beleving van een generatie. De jongeren van vandaag groeiden immers niet op in de stoffige kerk van het verleden, die alles controleerde. Bijgevolg rebelleren ze daar niet tegen. Ze verzetten zich veel meer tegen de ontworteling van de kerk in een seculiere wereld. Dit doet hen verlangen naar een duidelijke identiteit en een terugkeer naar de bronnen. Katholiek zijn is voor hen geen ideologische kwestie wanneer ouderen hen vragen een kant te kiezen in de binnenkerkelijke debatten. Dat is voor hen volkomen onbelangrijk. Zij staan niet links of rechts in de kerk, maar voor hun gevoel er middenin. Zij willen zichzelf zienals trouwe en gedreven kerkleden, niet als zouden ze dit opgelegd krijgen van bovenaf; het is veeleer iets waarvoor ze zelf kiezen.
Je zou dit een existentiële kerkbeleving kunnen noemen tegenover de culturele kerkbeleving, die vele ouderen hanteren. Deze uit zich in een sterke verdediging van de traditionele katholieke identiteit met een hang naar leerstellige orthodoxie en katholieke praktijken die zich uiten in liturgische tradities, devotioneel leven en autoriteitsbeleving. Ze streven ook naar een sterke publieke verkondiging van de katholieke leer met een nadruk op de katholieke missie/zending naar buiten. Ze willen de hedendaagse cultuur omvormen in het licht van het evangelie.
Bij beide belevingswijzen kun je vragen hebben. In ieder geval bestaan ze vandaag naast elkaar zonder elkaar te bestrijden. De strijd vindt vooral plaats binnen de culturele kerkbeleving, waar de conservatieven en liberalen een tegengesteld kerkbeeld hebben. De liberalen streven immers naar de verwezenlijking van de besluiten van het Tweede Vaticaans Concilie, waar de conservatieven die besluiten juist bestrijden. De uitkomst van die strijd wachten we maar af. Er staat ons nog een spannende toekomst te wachten Ik dank de lezers van mijn rubriek. Na vijf jaar wordt het tijd het stokje over te geven aan een ander.
Ton Baeten