Samenvatting eerste week synode

door onze correspondent Rome

Luisteren sleutelwoord

De bijzondere bisschoppensynode van de rooms-katholieke kerk over het Amazonegebied is vandaag in Vaticaanstad haar tweede week in gegaan.

– door   Frans Wijnands   –

knelpunten uitgekristalliseerd

 Nieuws of nieuwigheden waren na zo’n eerste week niet te verwachten. Eind oktober zal paus Franciscus het einddocument ondertekenen en pas dan zal duidelijk worden of de hoogste kerkleiding – en dan met name de paus zelf – maatregelen zal nemen om de situatie van de rk-kerk in het immense stroomgebied van de Amazone (enigszins) aan te passen aan de lokale situatie, cultuur en noden. Want de knelpunten zijn deze eerste week glashelder uitgekristalliseerd: getrouwde priesters en vrouwen met volwaardige liturgische taken.

nieuwe wegen voor kerk en ecologisch

De synode is tweeledig: er wordt gepraat over en gezocht naar nieuwe wegen voor de (plaatselijke) kerk en er is brede aandacht voor de integrale ecologie van het majestueuze regenwoud. Voor zuster Zully Riosa Rojas Quispe, een Dominicaanse missiezuster van de Heilige Rozenkrans, was luisteren het sleutelwoord in de eerste synode-week. Het staat volgens haar niet voor niets zestig keer genoemd in het werkdocument van deze synode. Luisteren naar de inleiders en naar elkaar. Maar vooral naar de stemmen van de inheemse bevolking. Zuster Quispe werkt onder de inheemse bevolking in het Amazone-stroomgebied in Peru. Op de persbriefing na één week vergaderen benadrukte zij nog maar eens dat de inheemse bevolking erom vraagt, bijna smeekt om gehoord te worden en om met respect menswaardig behandeld te worden. 

Na de eerste week is duidelijk geworden dat het priestertekort en de rol van de vrouw in de kerk de voornaamste gespreksthema’s zijn en ook de komende twee weken zullen blijven. Volgens de Ecuadoriaanse bisschop mgr. Rafael Cob Garcia is de belangrijkste vraag hoe je een (rk) Kerk opbouwt met een eigen gezicht. Herkenbaar voor de eigen bevolking. Er zijn schrikbarend weinig priesterroepingen in het gebied. En een groot aantal van de nieuwe priesterstudenten verlaat vroegtijdig – teleurgesteld en ontmoedigd – de opleiding. Deels is dat volgens hem te verklaren omdat niet alle priesterstudenten de disciplinaire regels van de rk-kerk, zoals het verplichte celibaat, begrijpen of willen naleven. 

De Braziliaans-Italiaanse bisschop Adriano Vasino zei op de persbriefing dat de traditionele seminaries niet voldoende zijn. Letterlijk: ‘De lokale Kerk heeft priesters nodig die uit de eigen gemeenschap komen. Ik droom van een type Amazone-seminarie waar priesters kunnen worden opgeleid die de taal van het volk spreken en hun gevoelens kennen. Die deel uitmaken van de inheemse bevolking. Priesters die vooral voor de praktijk worden opgeleid, desnoods met minder theologische ‘bagage’.  

Priesters zijn dienstbaar aan het gelovige volk, aldus mgr. Garcia, ‘maar de echte hoofdrolspelers in de evangelisatie zijn de gelovigen. Misschien moet de Kerk de moed hebben om te streven naar een minder klerikale kerk, maar naar geloofsgemeenschappen waar leken een grotere rol spelen. En dan dringt de vraag zich op of de rk-kerkleiding het inderdaad aandurft om in het Amazonegebied gerespecteerde, getrouwde mannen – bij uitzondering – tot priester te wijden en de vrouw in de kerkelijke organisatie – als regel – meer liturgische bevoegdheden te geven. Op de synode wordt algemeen erkend dat de rol van de vrouw in de ‘Amazone’-kerk van onschatbare waarde is. Maar nog lang niet als zodanig officieel erkend. 

Hij waarschuwde er anderzijds ook voor om een kerkmodel-op-maat voor alleen de Amazone-bevolking te creëren. ‘Natuurlijk hebben inheemse volkeren hun eigen spiritualiteit, maar de Boodschap van Jezus is universeel’. 

In de betreffende werkgroepen van de synode is benadrukt dat de Kerk de plicht heeft om bedreigde inheemse bevolkingsgroepen te beschermen en voor hun rechten op te komen als ze uitgebuit en onderdrukt worden. Volgens mgr. Vasino biedt de synode een uitlezen kans om de christelijke ethiek te verdiepen en de internationale gemeenschap er op wijzen dat er ook zonden tegen de natuur bestaan.

 

franswijnands@kpnmail.nl