Synode over Jongeren gehouden door ouderen.

 

 

Enkele dagen geleden publiceerde Ucanews bijgaande beschouwing van pater Pereira (foto) een Jezuïet uit Mumbay, India, over de Synode.
Meer informatie over Ucanews, vindt u hier. Bezoek aan Ucanews.com is meer dan de moeite waard.(redactie)

 

 

Een synode over jongeren, gehouden door ouderen

De synode-vergadering over jonge mensen is voorbereid en wordt gehouden door mannen op leeftijd. Grappig, maar ook tragisch. Er wordt wel eens gezegd dat de katholieke kerk vandaag geconfronteerd wordt met drie crises, die ze allemaal zelf heeft veroorzaakt.

De eerste is de crisis van een celibataire geestelijkheid, die is ontploft in de crisis van pedofiele priesters en een corrupte hiërarchie die samenspande met hen. Dit werd meestal afgedaan als een “Amerikaans” probleem – totdat we ons realiseerden dat het wereldwijd is. Er zijn priester-roofdieren in Latijns-Amerika, Europa, Afrika en zelfs in India.
De tweede crisis richt zich op het gebrek aan leiderschapsrollen voor vrouwen in de kerk. Op dit moment is dit nog steeds grotendeels een westers probleem in het Westen, maar zoals de recente # Metoo-beweging, de sociale media doen de invloed van dit gebrek doordringen tolt de hele kerk. Het kan niet langer zo zijn dat vrouwen – geschoold, bekwaam en toegewijd – gedegradeerd worden tot de bloemversiering op het altaar en zingen in het koor. Ook zullen ze niet worden afgeschrikt door valse theologische argumenten en verwijzingen naar het kerkelijk recht. Ze willen een belangrijke rol in het besturen van de kerk, en ze willen het nu.
De derde crisis gaat over de behandeling van jongeren. Dit is in feite de reden waarom de huidige synode, de vijftiende die sinds Vaticanum II wordt gehouden, wordt genoemd: ‘Jongeren, het geloof en roeping’.

De paus is bezorgd dat ongeacht dat veel jongeren selfies met hem willen maken, ze gewoon niet geïnteresseerd zijn om naar de kerk te gaan. In feite worden in heel Europa en in veel delen van de Verenigde Staten lege katholieke kerken gekocht door mensen van andere religies! Dus de synode die nu wordt gehouden is een drie weken durende deliberatie over wat jonge mensen van de kerk willen.
Vergeet echter niet dat de hele beraadslaging zal worden gehouden door bejaarde mannen van 55 jaar of ouder. Niettemin heeft paus Franciscus zo’n 30 vrouwen en verschillende jongvolwassenen genoemd als ‘medewerkers’ en ‘waarnemers’ voor de synode. Ze zullen aanwezig zijn bij en deelnemen aan de discussies, maar ze zullen niet stemmen over de voorstellen die aan de paus worden voorgelegd.

Dus het eerste dat bisschoppen moeten toegeven, is dat ze niet weten hoe ze hun tijdgenoten moeten evangeliseren. Het tweede dat ze moeten doen is naar mensen luisteren, naar de jeugd luisteren – vooral de jeugd die niet naar de kerk gaat. Wat willen jonge mensen eigenlijk? Velen zeggen dat ze geen religie willen; ze willen spiritualiteit. Dit is meer dan alleen een kwestie van woordgebruik. “Religie” wordt begrepen als de verzameling van alle cultische praktijken, ethische codes en geloofsdefinities die religieuze leiders hun leden opleggen, dikwijls met enige dwang. ‘Spiritualiteit’ daarentegen, wordt gezien als een meer bevrijdende ervaring. Deze verwijst naar een houding, een innerlijke discipline die open staat, allesomvattend is. Jonge mensen voelen zich aangetrokken tot oosterse spiritualiteiten zoals yoga, zen, dao; en nu in onze dagen in toenemende mate door een ‘heelheid van de aarde’-spiritualiteit die een instelling van behoeden, soberheid en rentmeesterschap centraal stelt. 
Neem vandaag het meest kritieke probleem voor jongeren in India: de werkloosheid. Jonge mannen en vrouwen zijn boos dat ze niet de baan krijgen die ze willen, en voelen daarom dat ze geen toekomst hebben. Wat zegt de kerk tegen jongeren als deze? Het katholieke geloof zoals het zich in de laatste decennia heeft ontwikkeld, wordt gezien als een systeem van morele controle, en weinig anders. Het wil gehoorzaamheid aan de leer. Maar het biedt geen nieuwe en creatieve manieren van zijn, van relaties. Triest, maar waar. Nog een ander verlangen onder jongeren vandaag is gericht op gemeenschap, op maatje-zijn en bondgenootschap. De kerk moedigt gemeenschap aan – maar van een gelaagde, gesegmenteerde soort. Aan ieder lid in de kerk wordt een rol, of een functie toegeschreven (waarbij priesters altijd aan de top staan) en ze worden allemaal als ‘door God gegeven’ beschouwd. Maar waarom kunnen vrouwen niet naar het priesterschap streven, vragen jonge mensen zich af? En waarom is de katholieke kerk als de dood voor een getrouwde geestelijkheid? 
Jaren geleden bedacht paus Johannes Paulus II de term ‘de nieuwe evangelisatie’ en paus Benedictus XVI herhaalde dat. Het was een late erkenning dat de wereld was veranderd en dat de oudere vormen van verkondiging van het Evangelie niet langer houdbaar waren. Helaas was het enige resultaat van die nieuwe evangelisatie de catechismus van de katholieke kerk en verder niet veel meer. Maar er is nog nooit iemand door een boek geëvangeliseerd. Het zijn mensen, personen die het evangelie verkondigen. Paus Franciscuslaat met woord en voorbeeld zien dat de kern van de nieuwe evangelisatie barmhartigheid en genade is. En door wat hij deed – het kussen van de voeten van vrouwelijke gevangenen, het omhelzen van misvormde mannen, kleine kinderen om zich heen laten rennen en in zijn pausmobiel te laten meerijden – creëerde hij een nieuw beeld van de kerk, van het evangelie. 

Wat zijn de belangrijkste problemen die jongeren tegenwoordig in hun greep houden?
Aanhoudende onrechtvaardigheid. Toenemende ongelijkheid. Interreligieuze kwesties, in het bijzonder met betrekking tot huwelijk en religieuze tolerantie. Werken aan verzoening tussen mensen met een geschiedenis van geweld. En bijna overal wordt de zorg voor het milieu gezien als een grote uitdaging voor jong en oud. Zoals alle psychologen weten, is een crisis (‘een moment van de waarheid’ in het Grieks) zowel een ramp als een kans. De ‘oude manier’ om dingen te doen is ingestort. Je realiseert je dat je niet langer op dezelfde manier kunt doorgaan. Een crisis is dus een situatie van grote kwetsbaarheid. De kerk kan ernstig gewond raken en pijn lijden en pijn veroorzaken. Maar een crisis is ook een kans om het moment te benutten om dingen anders te doen, en niet alleen overleven, maar iets nieuws, iets beters tot stand te brengen. Een crisis kan ook een tijd van groei worden tot iets nieuws en moois. 
De drie crises in de kerk van onze dagen hebben het in de potentie tot vernieuwing in het licht van het evangelie. Moge de synode (een ander Grieks woord, dat ‘samen de weg gaan’ betekent) ons leiden naar een bestemming naar Gods wens.

Pater Myron Pereira sj  is media-adviseur in Mumbai.