Kerk en jonge mensen synodeblog dag 6

Synode blog- Dag 6

Gedurende drie en een halve week debatteren bisschoppen, professionals en sommige jonge mensen van over de hele wereld in het Vaticaan over jeugd, geloof en roeping. Een uitgenodigde expert uit Duitsland: Clemens Blattert SJ. schrijft iedere dag een blog.

 

Vandaag hebben we de eerste fase van de synode afgerond.
Bisschop Oster, als de officiële vertegenwoordiger van de duitstalige overleggroep bracht verslag uit van onze groep in de grote zaal. (Lees meer hierover door hier te klikken, in het Duits -red) De vertegenwoordigers van de 13 andere taalgroepen deden hetzelfde. Omdat te vieren, werd het de gebruikelijke pauze om 15 00 uur geschrapt. Het voelt een beetje aan als het uitvallen van een les op school. De sfeer is nu ontspannen.

Eerlijk gezegd was ik een beetje teleurgesteld over die 10 minuten-verslagen vandaag. We kennen  de thema’s ze wel, want er is een brede consensus over:
– jongeren zegt de seksuele moraal van de kerk niets,
– er is een enorme kloof tussen jongeren en de kerk
– in het werkdocument wordt te negatief gesp[roken over de jeugd

– de digitale wereld biedt kansen en risico’s,
– de geloofsoverdracht werkt niet meer.
De rapporten waren echter vol oproepen, voorgestelde oplossingen en interpretaties. Toch had de paus de synode expliciet verschillende  keren uitgenodigd om anders te werken: de eerste fase was alleen bedoeld voor waarneming en constateringen. Pas de volgende stap moet interpretatie zijn en op basis daarvan voorstellen voor mogelijke veranderingen.

Als twee partijen alleen eisen en oproepen laten horen, staan uiteindelijk twee stomme muren tegenover elkaar. En dat verandert niets, maar zo gijzelen beide partijen elkaar.

Dat is waarom ik de bijeenkomst op zaterdag zo belangrijk vond. De hele synode was uitgenodigd op een jeugdfestival. De jeugd van Rome creëerde een festival van dans, muziek en persoonlijke getuigenissen.
Ten eerste, getuigenissen van jonge mensen in hun persoonlijke nood maakten indruk op mij: één sprak over zijn verslaving aan pornografie en het daaruit voortvloeiende onvermogen tot echte en ware liefde en loyaliteit in een relatie.
Een jonge vrouw vertelde hoe ze zich in de social media onderdompelde maar eigenlijk alleen erkenning zocht omdat ze de liefde van haar moeder niet kon ervaren. Een ander vertelde over hoe hij van huis wegvluchtte en hoe hij in de eenzaamheid van Europa terecht kwam. Alle drie hadden op een bepaald moment in hun leven een ontmoeting met God, wat een radicale bekering was, en ze zetten zich sindsdien in voor het goede. Treffend was ook het verhaal van een maatschappelijk werkster die vertelde hoe zij getuigenis van haar geloof had afgelegd bij het sterfbed van een jonge man, die op grond daarvan in de laatste fase van zijn leven tot bekering kwam en in hoop kon sterven.

Hoe langer dit programma duurde, hoe meer verslagen werden ingebracht, hoe bizarder het me leek. Alle onderwerpen die we in de vergadering hadden besproken werden op een idealistische manier verteld door jongeren, met een indrukwekkend bekeringsverhaal. Al te mooi om waar te zijn. Niet dat ik niet zou geloven dat God geneest en helpt. Ik ervaar dat heel vaak in mijn dagelijkse werk met jongeren. Maar ik ervaar het meer zo dat mensen diep geraakt worden , soms zelfs bevrijd worden. Maar dit is slechts het begin van een lange en moeizame geloofsreis met stappen vooruit en met terugval, waarbij het aanvankelijke enthousiasme vaak wegzakt afkoelt en/of opnieuw gevonden moet worden.

Aan het einde van al deze dans, muziek en overtuigingen kwam de paus. Hij hield een toespraak en hij maakte opnieuw indruk:

 “Daniel heeft verteld hoe hij met 18 als een crimineel voor bankovervallen in de gevangenis kwam. Daar werd hij herhaaldelijk gestraft voor zijn gewelddadige gedrag. Na verloop van tijd kreeg hij een vertrouwensrelatie met de gevangenispastor die voor hem bemiddelde dat hij zijn resterende tijd in een leefgroep kon doorbrengen, daar ontdekte hij het belang van samen-leven. Hij waardeerde dat, voelde zich geaccepteerd, ontdekte het geloof, wilde verbeteren en was zeer gemotiveerd toen zijn straftijd voorbij was.
Het enthousiasme en de motivatie duurde slechts zes maanden, toen verviel hij weer in de spiraal van geweld. Na enige tijd ontmoette hij een maatschappelijk werker, sprak hij regelmatig met hem en vroeg hij om een nieuwe tijd in deze leefgemeenschap. Hij heeft daar twee jaar gewoond. Daniel zei dat hij voelt hoe uitputtend een weg van bekering is, hoe hard hij aan zichzelf moet werken, maar dat hij hier nu staat en hoopt dat hij de studie die hij intussen is begonnen, kan  afronden. Hij durft van zichzelf niet te zeggen dat hij een door en door gelovige is, maar hij ziet dat het christelijk geloof veel mooie en goede kanten heeft. Het is een moeizame weg, maar hij is heel dankbaar voor zoveel stille en eenvoudige getuigen van hoop die met hem solidair zijn.”
De paus heeft een neus voor het echte leven! Die mislukte man, die het steeds weer probeert, die al doende problemen tegenkomt. geen geloofsheld is, geen ambassadeur van hoop, maar iemand die dagelijks en oprecht moet knokken om het vertrouwen in God.

Dat is precies ook wat mij de laatste dagen het meest overtuigde: bisschoppen in onze groep die spraken over hun hulpeloosheid, hun strijd en hun zoektocht naar de juiste weg. Dat moedigde me het meest aan: het is goed wanneer de kerk geleid wordt door zoekende mensen.

Wat zou er in onze geloofsgemeenschappen mogelijk zijn als er avonden waren waarin samen gezongen en gebeden wordt en waar iemand zijn geloofsverhaal vertelt, over het alledaagse, over de uitdagingen, over wat mooi is en kracht geeft en over de verwarring en het niet meer weten en desondanks toch vertrouwen in God.
In mijn gemeenschap in Frankfurt hebben we onlangs enkele jonge Jezuïeten elkaar ontmoet om zwijgend in stilte voor God te staan en na te denken over zijn woord. Dan sprak ieder vijf minuten over wat hem in stilte had bewogen. Dit is al een paar weken geleden, maar ik bewaar het nog in mijn hart en die herinnering geeft me de kracht om mijn weg te gaan als jezuïet. Ik weet dat ik medebroeders heb die op veel plaatsen en in andere situaties dan die van mij ook proberen metgezel van Jezus te zijn.
Dit echte vertellen en open luisteren heeft de kracht in zich om het gezicht van de aarde te vernieuwen.

De paus weet dit en neemt daarom de synodevaders mee naar de school van luisteren. Vandaag, bij het uitbrengen van de verslagen uit de kleine taalgroepen, blijkt dat we er nog niet zijn en dat dit luisteren nog tijd nodig heeft. Misschien is de focus van de synode slechts indirect op de jeugd gericht. Misschien is die gerichtheid op jongeren en wat hen bezig houdt, een middel om de leiding van de kerk te leren: we moeten beginnen met luisteren.
 
Vertrouwen in de kracht van God, hoop hebben, echt waarnemen, horen, kijken en de ander proberen te begrijpen, het is een moeizame weg. Je moet jezelf min of meer verloochenen, je moet wachten. We zijn allemaal erg snel – vaak te snel – met het analyseren en met het weten wat het juiste is voor de ander. Maar als het eens lukt om de ander te begrijpen en te accepteren, smelten barrières weg, wordt een monoloog een dialoog, ontstaan er echte, diepe relaties. Ja, dan wordt zelfs verandering en heropleving van mensen mogelijk.

Tot morgen, Clemens Blattert SJ