Paus ontmoet jongeren op onvergetelijk event in hart van synode

Voor het eerst in de geschiedenis nemen jongeren effectief deel aan een bisschoppensynode in Rome. Zaterdag ging dit gepaard met een bijzonder event.

Paus Franciscus luistert naar getuigenissen op een jongerenevent in het hart van de synode. © Vatican News

Geen synode over jongeren zonder jongeren. Dat vindt toch paus Franciscus. Daarom vond in maart al een presynode plaats met jongeren van over de hele wereld. En nu het de beurt is van de bisschoppen, zijn ook zo’n 35 jongeren aanwezig om deel te nemen aan de debatten.

Op zaterdag 6 oktober was er bovendien een event voor het brede publiek. Op het programma: getuigenissen (onder meer via video) en spontane vragen van jongeren aan de paus. Die was even spontaan, maar zonder pasklare antwoorden te geven. Ik wil het werk van de synode niet teniet doen. Op deze vragen moeten wij allemaal samen antwoorden.

Toch had paus Franciscus een rijke boodschap voor de verzamelde jeugd. Herbekijk de livestream (Italiaans) van deze onvergetelijke show. De presentator merkt op hoe uitzonderlijk deze gebeurtenis is (minuut 10’45’’): Jongeren, we zijn er niet voor een of ander concertje. We bevinden ons in midden in de synode. Jullie maken er deel van uit. Waarop een welgemeend applaus van wederzijdse dankbaarheid losbarst.

Onder de video vertalen we de grote lijnen. De vragen aan en antwoorden van de paus komen op het einde (1:36).

Over de zoektocht naar de eigen identiteit (0:12-0:24)

Een jongere uit Milaan vertelt over zijn delinquente jeugd. Hij zat in verschillende gesloten instellingen en gevangenissen, waar hij uiteindelijk alleen nog maar één contact had: met een aalmoezenier. Via hem kwam ik in een onthaalgemeenschap terecht. We bezochten bejaarden. Dat heeft mijn leven veranderd. Ik ben terug naar school beginnen gaan en heb intussen een diploma.

‘In de geloofsopvoeding van jongeren is het belangrijk om ondergesneeuwde vragen naar boven te spitten. Het christelijke antwoord is bijzonder, omdat het tot vrijheid en engagement oproept.’

In de reportage die volgt vragen een jongen en een meisje in de gevangenis waar paus Franciscus ooit de liturgie van het Laatste Avondmaal vierde: Paus Franciscus, waar kan ik de kracht en de moed vinden om mijn leven te veranderen?

Vervolgens doet een uit Irak gevluchte jongere zijn verhaal: Al mijn dromen stortten in toeg IS aan de deur stond en we konden kiezen tussen bekering, belasting betalen of onthoofd worden. We zijn toen gevlucht. Via vriendelijke mensen heeft God zelf ons geholpen. Wij, jongeren, kunnen het verschil maken en deze wereld veranderen.

Relaties opbouwen (0:24-0:46)

Een bekende Italiaanse artiest luidt het tweede thema in: hoe bouwen we duurzame relaties? In het interview laat hij zijn nieuwe album zien waarin zaadjes zitten, want een goede relatie is als een zaadje dat je goed moet verzorgen zodat het een mooie boom wordt. En dan bedoel ik relaties met ouderen, met je afkomst en traditie. Op het einde van het event zal paus Franciscus nog op terugkomen op de Instagramfoto die de zanger toont van hem met zijn opa.

Hierna volgt een ontroerend getuigenis van een jonge vrouw die als kind leed onder de gebroken relatie van haar ouders, maar die pijn en wat eruit voortkwam kreeg niet het laatste woord. De moeder zit in de zaal.

Aan minuut 41’ zet de presentator zich tussen de 100 jongeren vooraan. Stel dat iedereen hier nu weg gaat en jij blijft hier alleen zitten voor al die synodevaders. Het zou niet hetzelfde zijn, hé? Daarom zijn relaties nodig. We leven niet voor onszelf alleen. Maar wat als onze leeftijdgenoten een kwelling zijn? Daarmee luidt hij het volgende getuigenis in, van een jongen die als kind gepest werd. Het ruïneerde zijn leven. De psychische kwetsbaarheid is nog voelbaar in zijn dappere getuigenis. Maar ook hij vond een nieuw leven door het geloof. (0:42-0:46)

Hierna volgen nog verschillende getuigenissen van jongeren die geworsteld hebben maar geluk vonden in een geëngageerd leven met God. Onder meer een jonge zuster getuigt over haar roeping (0:58-1:00).

Werk, waardig werk en werkloosheid (1:00-1:16)

Op de presynode zetten vooral jongeren uit ontwikkelingslanden het probleem van grote werkloosheid op de agenda. Enkele jongeren getuigen over de moeilijke zoektocht naar werk, hoe ze gedwongen werden dromen opzij te zetten maar soms ook nieuwe dromen vonden.

Dienstbaar aan God en mensen (1:16-1:36)

Twee jonge vrouwen getuigen over oorlogen in het Midden-Oosten en hun geweldloos verzet voor vrede en mensenrechten. Twee andere jongeren hebben het over Design for Change, een organisatie voor het behoud van de schepping.

Vragen aan paus Franciscus (1:36-2:00)

Een greep uit de vragen van de jongeren:

  • Hoe kunnen we coherent blijven met onze eigen waarden als we op zoek gaan naar werk?
  • Wat doet de kerk voor jonge christenen in landen waar ze gediscrimineerd worden?
  • Welke criteria zouden we in gedachten moeten houden als we sociale media gebruiken? Ze zijn vaak behulpzaam, maar kunnen ook zoveel schade aanrichten.
  • Veel jongeren zijn ver van de kerk en hebben er een heel lelijk beeld van. Wij kennen een mooie kerk, maar hoe kunnen we dat lelijke en triestige beeld van de kerk doorbreken?

Daarop nodigt de presentator de Heilige Vader – ik voel me geëmotioneerd – uit op het podium om het woord te richten tot de jongeren.

Uit het antwoord van de paus:

Ik hier de vragen, maar de antwoorden zullen de synodevaders moeten geven. (gelach in de zaal) Ik meen het: de antwoorden moeten van iedereen komen en uitgesproken worden zonder angst. Laat ik het op enkele principes houden.

Baan je eigen weg. Wees jongeren op weg. Een weg die naar de horizon kijkt, niet in de spiegel.

Ga vooruit, blijf niet in de zetel zitten, want dan ben je gepensioneerd op 24 jaar. Ga op zoek naar de waarheid. Eén woord dat me geraakt heeft in de laatste vraag, is de vraag naar coherentie in het leven.

Als jullie een incoherente kerk zien, die de zaligsprekingen voorhoudt maar dan in een schandalig klerikalisme vervalt, dan begrijp ik wat jullie bedoelen.

Echte macht is dienen, anderen laten groeien. Dat is een principe voor een aantal van jullie vragen.

Jullie zijn geen koopwaar. Laat je niet verleiden of tot slaaf maken. Zeg jezelf telkens weer: Ik heb geen prijs. Ik ben vrij. Word verliefd op deze vrijheid die Jezus je schenkt.

Over het gebruik van het internet en sociale media: de onderlinge verbondenheid is snel en handig, maar als je eraan gewoon geraakt, eindig je aan tafel allemaal met een telefoon zonder concrete betrokkenheid met wie naast je zit. Welke weg je ook gaat, zorg dat je concreet bent. Elk van de getuigenissen die ik hier net hoorde, was concreet. Als je concreet bent, ga je vooruit. Als het omgaan met media je persoonlijkheid vloeibaar maakt – onduidelijk – stop er dan mee.

Wees concreet in je gastvrijheid. Een van de vragen ging over het omgaan met vreemdelingen. Wat als de samenleving hen almaar meer beschouwt als ongewenst?

Populismen zijn vandaag in de mode. Ze hebben niets te maken met cultuur. Een cultuur drukt zich uit en is open. Populisme is gesloten en sluit uit.

Praat met oude mensen, met je grootouders. Ze zijn de wortels van jouw concrete leven. Een boom leeft van zijn wortels en van de grond waarin hij staat. Geef zuurstof aan anderen.

Hij doet het!

Op het einde zet paus Franciscus zijn handtekening op het gipsverband van een jongere die een document met de vragen overhandigt. Die doet hij nooit meer af!, grapt de presentator.

Wat een bijzondere en betekenisvolle ontmoeting was dit event in het hart van de bisschoppensynode over jongeren, geloof en roeping!